چگونگی تحول و تکامل خاک‌ها در اراضی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان

ناصر هنرجو1 *و احمد جلالیان2 1- استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان) 2- استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان) تاریخ دریافت:12/2/87 تاریخ پذیرش:19/7/87 چکیده اراضی دانشگاه آزاد خوراسکان به وسعت 50 هکتار نمونه‌ای از اراضی منطقه است که دارای نمک، گچ و آهک فراوان بوده و انجام مطالعات پایه و علمی بر روی آنها قابل استفاده برای کل منطقه می‌باشد. تعداد 15 پروفیل خاک در این محدوده حفرگردید. در مطالعات مورفولوژیکی خاک‌ها تناوب در بافت، مقدار سنگریزه، رنگ، ساختمان، میزان گچ و آهک در لایه‌های مختلف خاک نشانه‌های انقطاع سنگی در خاک و حاکی از تناوب در بروز وقایعی چون سیل، فرسایش، شرایط حمل و نقل و رسوب‌گذاری در منطقه می‌باشد که خود ناشی از تغییر اقلیم در زمان‌های مختلف است. کوه‌های مشرف به دانشگاه دارای سنگ آهک، ماسه سنگ، کنگلومرا و شیل و کانی‌های ایلیت، کائولینیت، کلریت و کوارتز بوده و این سنگ‌ها منشا خاک‌های منطقه هستند همه کانی‌های ذکر شده در بالا در افق‌های مختلف خاک‌ها نیز مشاهده شدند. به علاوه کانی پالیگورسکایت نیز در خاک‌ها وجود دارد که در مواد مادری خاک‌ها این کانی وجود نداشته است. اقلیم خشک فعلی و همراهی آهک و گچ شرایط را برای تشکیل و پایداری پالیگورسکایت فراهم نموده است. در مطالعات میکرومورفولوژی سنگریزه‌های آهکی خیلی درشت و کمبود اجزاء دانه ریز و ناچیز بودن جزء رس خاک، پر شدگی داخل خلل و فرج خاک از گچ به صورت متراکم و غیر ممتد یا غیر متراکم و غیرممتد مشاهده می‌شود. وجود لایه‌های متناوبی از آهک به شکل «هیپوکوتینگز» و «کوازی کوتینگز » بر روی سنگریزه‌ها شواهدی از تناوب آب و هوا و وجود آب و هوایی به مراتب پر باران تر از حال در بعضی از دوره‌ها است.